Anne-Marie Kuijpers
Constanze Thomassen

De auteurs zijn verbonden aan Fontys hogeschool. Dit artikel is geschreven met inbreng van Fontys hogeschool ICT en Fontys lectoraat Dynamische Talent Interventies.

Reacties op dit artikel naar: am.kuijpers@fontys.nl of c.thomassen@fontys.nl

In het onderwijs van Fontys Hogeschool ICT (FHICT) vinden innovatieve onderwijskundige ontwikkelingen plaats. Daarnaast ontwikkelt FHICT zich naar een kennisinstelling, waarin onderzoek een steeds prominentere plaats krijgt. Hierdoor wordt er steeds meer in teams van docenten, studenten en werkveldpartners samengewerkt aan projecten. In deze shared learning teams (SLT’s) hebben alle deelnemers de rol van lerende én werkende. De SLT’s hebben bij FHICT hun plek in zogenoemde Innovation Hubs. In dit artikel beschrijven we de resultaten van een verkennend onderzoek op basis van bronnenonderzoek en een pilot. De auteurs bouwen daarmee voort op onze eerdere onderzoeken over talent(benutting) in teams (Kuijpers & Thunnissen, 2019) en leren op de werkplek (Thomassen, 2019).

Leren en ontwikkelen

SLT’s zijn bij FHICT een vorm van onderwijs en kunnen daarnaast bijdragen aan de ontwikkeling van professionals: docenten en medewerkers van bedrijven. Talentbenutting en -ontwikkeling in SLT’s draagt bij aan de duurzame inzetbaarheid van deze professionals. In de context van SLT’s krijgt talentontwikkeling vooral een meer open vorm van leren en ontwikkeling: teamleden leren wanneer, wat, hoe en met en van wie zij dat willen. De vraag is hoe SLT’s vormgegeven kunnen worden zodat er optimaal gebruik gemaakt wordt van de diversiteit binnen een team en er systeemoverschrijdend (boundary crossing) gewerkt en geleerd wordt.

Collaboratie
Door leren in een goed gecoacht team komen individuen in een flow, waardoor leren en werken gemakkelijker en prettiger is. Dochy en Segers (2018) beschrijven dit in een van de bouwstenen van hun HILL-model (bouwsteen 3, Collaboration and coaching). Dochy e.a. (2014) refereren aan Senge’s bestseller ‘The Fifth Discipline’ waarin niet individueel, maar juist teamleren kan leiden tot een lerende organisatie en halen, in het kader van teamleren, de volgende definitie van een team aan: “A team is a collection of individuals who are interdependent in their tasks, who share responsibility for outcomes, who see themselves and are seen by others as a social entity embedded in one or more larger social systems (…), and who manage their relationships across organisational boundaries.”
Crossing boundaries is daarmee dus een belangrijk element van teamleren. Het streven is naar collaboratie (in plaats van coöperatie) in het team, vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor alle werkzaamheden, omdat alle leden van de groep betrokken zijn bij alle activiteiten. Op die manier kan collaboratief leren ontstaan, dat kan leiden tot diepere niveaus van leren: tot kritisch denken, gezamenlijke begripsvorming en lange termijnherinnering van het geleerde.Dochy & Segers (2018) beschrijven de belangrijkste elementen van - wat zij noemen - teamleren. Om dit cyclische proces van teamleren te ondersteunen, spelen procesbegeleiders en/of facilitators een belangrijke rol. Zij kunnen belangrijke factoren als veiligheid, uitproberen, leren van fouten, en reflectie beïnvloeden. Voor een SLT zijn belangrijke beïnvloedende factoren:

a. procesbegeleiding (van binnen of buiten het team) om het teamleren te faciliteren;

b. een fysieke omgeving die het mogelijk maakt dat de leden van het SLT elkaar ontmoeten en kunnen leren en ontwikkelen;

c. regels met betrekking tot leren en andere processen.