Opinie
Edwin Oberjé
De auteur is docent hbo-verpleegkunde bij Zuyd Hogeschool.
Reacties naar: edwin.oberje@zuyd.nl
Formatief evalueren: vooral kansen, maar ook bedreigingen
Formatief evalueren wordt steeds belangrijker in het hbo om een feedbackcultuur en leerrendement te stimuleren. Dat gaat gepaard met het reduceren van summatieve toetsen. Daar kleven mogelijk risico's aan. Waar moeten we rekening mee houden bij verdere implementatie van formatief evalueren?
Het onderscheid tussen tussen formatief evalueren en een summatieve toets is helder: een summatieve toets heeft als doel om te bepalen of studenten de leerdoelen in voldoende mate hebben verworven. Indien studenten kunnen aantonen dat het leerdoel behaald is, ontvangen ze hun studiepunten en als het leerdoel niet behaald is dan volgen er géén studiepunten. Formatief evalueren heeft als doel om studenten en docenten inzicht te geven in de voortgang van een student en om verdere ontwikkeling bij te sturen. Rijke feed-up, feedback en feed-forward zijn hierbij de sleutel tot leerrendement. Onderwijs op maat wordt mede hierdoor gewaarborgd.
Toetsstress
Uit onderzoek blijkt dat formatief evalueren een positiever effect heeft op het leerrendement van studenten dan summatieve toetsing. Summatieve toetsing lijkt vooral extrinsieke motivatie op te wekken bij studenten en feedback op geleverde prestaties is doorgaans minimaal tot volledig ontbrekend. Daarnaast creëert het normatieve en beoordelende karakter van summatieve toetsing stress bij studenten, angst om te falen en mogelijk ook paniek tijdens toetssituaties. Formatief evalueren wekt daarentegen vooral intrinsieke motivatie op. Studenten worden immers eigenaar van hun leerdoelen en leerproces. Hierdoor wordt actieve participatie gestimuleerd en zelfregulerende vaardigheden sterker ontwikkeld. En indien studenten fouten maken, dan worden deze niet 'afgestraft', maar aangegrepen om verder te ontwikkelen.
