Aandeel vrouwelijke hoogleraren boven twintig procent 

Iets meer dan één op de vijf hoogleraren in Nederland is vrouw, blijkt uit de nieuwe monitor van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH). Daarmee is de mijlpaal van twintig procent voor het eerst gepasseerd. Met uitzondering van de Universiteit van Amsterdam is het aandeel vrouwelijk hoogleraren aan alle universiteiten gestegen. De Open Universiteit ligt met meer dan dertig procent aan kop. De TU/e is hekkensluiter met 12,6 procent vrouwelijke hoogleraren.

LVO-voorzitter treedt alsnog af na misstanden op VMBO Maastricht

André Postema, de collegevoorzitter van de Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs (LVO), stapt alsnog op na de problemen rond de examens op het VMBO Maastricht. Ook voorzitter Schrijen van de Raad van Toezicht treedt terug. Afgelopen juni kwamen door een klokkenluider grote misstanden aan het licht bij de vmbo-school. Naar aanleiding daarvan werden de diploma's van 354 leerlingen ongeldig verklaard. Postema legde in juli zijn functie als fractieleider van de PvdA in de Eerste Kamer neer als gevolg van de problemen op de school. Hij bleef wel aan als senator.

Europees plan voor open access krijgt internationale steun
Het omstreden Plan S voor open access, het radicale Europese voorstel om open toegang tot wetenschappelijke papers verplicht te stellen, heeft een belangrijke impuls gekregen met de steun van het Chinese ministerie van Wetenschap en Technologie, meldt Research Europe. Ook onderzoekers uit de VS hebben via een online brief laten weten de beginselen van Plan S te ondersteunen. Het plan doet volgens hen geen afbreuk aan de academische vrijheid, zoals critici beweren.

MEISJES WORDEN OP BASISSCHOOL ONDERSCHAT

In 2017 zat zestien procent van de meisjes in de derde klas van de middelbare school op een hoger schoolniveau dan het advies dat ze op de basisschool hadden gekregen. Bij jongens was dat tien procent. Bij de slimste leerlingen zijn de verschillen het grootst: maar liefst 21 procent van de ondervraagde meisjes in 3-vwo kreeg op de basisschool een lager advies. Bij jongens in 3-vwo is dat veertien procent. Dit blijkt uit cijfers van de Jeugdmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Uit het CBS-onderzoek blijkt dat meisjes in groep 8 over het algemeen een te laag vo-advies krijgen. Meisjes scoorden vaker een hoger niveau op de eindtoets dan het advies dat ze van de onderwijzer hadden gekregen. Toch werden de schooladviezen voor meisjes niet veel vaker bijgesteld dan voor jongens. Bij meisjes gebeurde dat in 2,8 procent van de gevallen, bij jongens in 2,5 procent.

Groen praktijkonderzoek krijgt impuls
Het groene onderwijs verhuist naar het ministerie van OCW, daarom verlegt het ministerie van LNV de aandacht naar groen onderzoek. Zo bleek uit de presentatie van minister Schouten (CU) van het Groenpact, een doorstart in de vorm van een nieuwe samenwerking tussen veertig partijen uit het bedrijfsleven, onderwijs en de overheid. Belangrijk onderdeel daarin: in 2019 wordt er vier miljoen euro vrijgemaakt voor duurzame veehouderij, duurzaam bodembeheer en duurzame (glas)tuinbouw. Via het Groenpact wordt het groene onderzoek sterker verankerd in het onderwijs.

Onderwijsraad: toetsen en examens voldoen niet
Toetsen en examens dragen onvoldoende bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Dat geldt voor zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs, concludeert de Onderwijsraad in haar rapport ‘Toets wijzer’. Volgens de raad worden toetsen nu vooral afgenomen om te bepalen of een leerling blijft zitten of overgaat. Toetsen zouden juist meer gericht moeten zijn op het beter begeleiden van leerlingen, zodat ze vooruitgang kunnen boeken. Ook is er volgens de raad te weinig aandacht voor kwalitatieve toetsen, zoals mondelinge tentamens, presentaties en werkstukken. De nadruk wordt vooral gelegd op kwantitatieve toetsing: makkelijk meetbare, gesloten vragen. De onderzoekers stellen ook vast dat examens te vaak extern worden ingekocht, in plaats van dat ze door leraren zelf gemaakt worden. Om controle te houden op de kwaliteit van examens zouden er volgens de Onderwijsraad op scholen onder meer interne examencommissies moeten komen.

Kabinet gaat door met valorisatiebeleid
Het kabinet blijft inzetten op kennisoverdracht en het benutten van kennis en gaat daarom door met het valorisatiebeleid. Dat stellen staatssecretaris Keijzer (EZK) en minister Van Engelshoven (OCW) in een beleidsreactie op de evaluatie van het Valorisatieprogramma. Valorisatie wordt steeds meer geïntegreerd in de financiering en het beleid voor onderwijs, onderzoek en innovatie. Daarnaast komen er nieuwe specifieke instrumenten, zoals een regeling voor Thematische Technology Transfer (TTT). Hiermee wordt nu al geëxperimenteerd.

OUDERS: SNOEPAUTOMAAT MOET WEG UIT DE SCHOOL

Een overgrote meerderheid van ouders van leerlingen in het voortgezet onderwijs vindt dat snoepautomaten uit scholen moeten verdwijnen. Dat blijkt uit een peiling door het Informatiepunt Ouders & Onderwijs in opdracht van het televisieprogramma Kassa. In ruim twee derde van de scholen in het voortgezet onderwijs staat nog een snoepautomaat, meldt Kassa. Tijdens het onderzoek konden ouders reageren op de stelling 'Op een school hoort geen snoepautomaat'. Ruim 80 procent van de ouders was het hiermee eens.

In 2018 opnieuw meer kinderen naar speciaal onderwijs

De Wet Passend Onderwijs uit 2014 moest ervoor zorgen dat kinderen die zorg nodig hebben in reguliere schoolklassen blijven. Dat zou beter voor hun ontwikkeling zijn dan in een klas vol met zorgleerlingen te zitten. In de eerste jaren die volgden, gingen inderdaad minder leerlingen naar een speciale school. In 2017 was er echter sprake van een voorzichtige stijging van het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs. Nu blijkt uit cijfers over 2018 dat die trend zich doorzet: in 2018 groeide het speciaal (basis)onderwijs met ruim tweeduizend kinderen.

Rector magnificus Open Universiteit stopt

Anja Oskamp stopt na acht jaar rectoraat bij de Open Universiteit. In die acht jaar heeft Oskamp naar eigen zeggen het afstandsonderwijs fors zien veranderen. Maar niet ver genoeg, vertelt ze in een interview met ScienceGuide: “Het hoger onderwijs moet meer doen als het gaat om flexibel leren. Dat vind ik ongelooflijk belangrijk. Een leven lang leren wordt echt ondergewaardeerd.” Oskamp blijft voorlopig nog verbonden aan de OU vertelt ze in het interview: “Ik ga deels onderzoek doen, maar wil ook nog een aantal dingen in het onderwijs blijven doen. Online onderwijs kent een eigen dynamiek die een bijbehorende didactiek vraagt. Dat is heel complex, maar ook heel erg interessant.”

EC schudt departement Onderzoek en Innovatie op

De Europese Commissie (EC) gaat één van haar grootste departementen, dat van Onderzoek en Innovatie (DG RTD), flink reorganiseren. Het doel daarbij is om het beheer van de onderzoeksprogramma’s en ‑projecten te stroomlijnen en de samenwerking met andere delen van de Commissie te versterken. Ook moet de nieuwe structuur meer wetenschap opleveren voor het EU-beleid.

Opnieuw meer numerus fixusopleidingen in het wo
Het aantal universitaire bacheloropleidingen met een studentenstop neemt het komend studiejaar (2019-2020) opnieuw toe en stijgt van 49 naar 58. In de sector bèta-techniek komen er vijf nieuwe studentenstops bij, meldt HOP/DUB. Het ministerie van OCW is intussen bezig met een wetswijziging die de numerus fixus tot een minimum moet beperken. De numerus fixus en decentrale selectie hebben trouwens ook zo hun nadelen, hierdoor zou onder andere de diversiteit van de instroom dalen.

Nog maar één eis voor toelating havist op vwo
Havo-scholieren krijgen het recht om door te stromen naar het vwo. Om dat mogelijk te maken, wil minister Slob de wet wijzigen en één toelatingseis invoeren voor alle scholen. De maatregel moet een einde maken aan de wirwar van toelatingscriteria die scholen nu nog hanteren. Op sommige scholen moeten havisten die door willen leren op het vwo nu nog gemiddeld een 7,5 halen voor hun eindexamen. Op andere instellingen geldt juist helemaal geen toelatingseis of is slechts een motivatiebrief nodig om door te mogen stromen. Slob vindt dat onderscheid niet rechtvaardig: “Iedere havist verdient een eerlijke kans om na het behalen van een havo diploma door te stromen naar het vwo.”

Miljoenen extra voor de wetenschap
In de Wetenschapsbrief ‘Nieuwsgierig en betrokken - de waarde van wetenschap’ van minister Van Engelshoven (OCW) staat dat de wetenschap er miljoenen extra bij krijgt. De brief beschrijft de visie, de ambities en het beleid van de minister op het gebied van wetenschap voor de komende vier jaar. Zo kunnen vernieuwende projecten binnen de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) rekenen op 108 miljoen euro, is er 30 miljoen euro voor de Nederlandse deelname aan internationaal sterrenkundig onderzoek, gaat er 55 miljoen euro naar strategische onderzoekssamenwerking via sectorplannen (jaarlijks 70 miljoen vanaf 2020) en is er 5 miljoen euro beschikbaar voor meer diversiteit in de wetenschap.

Onderwijs cruciaal voor behalen duurzame ambities

In 2015 werd door de Verenigde Naties de duurzaamheidsagenda voor 2030 vastgesteld. Belangrijk onderdeel daarvan zijn de zeventien Sustainable Development Goals (SDG). De Europese Unie onderstreept in haar reflection paper het belang van onderwijs, onderzoek en innovatie voor het slagen van de doelen. De Europese Commissie heeft een zogeheten ‘reflection paper’ geschreven waarin wordt uitgewerkt hoe de SDG’s het beste kunnen worden bereikt. Forse investeringen in onderwijs en wetenschap maken onderdeel uit van die plannen. ‘Onderwijs, training en leven lang leren zijn onmisbaar voor een bereiken van een duurzame cultuur’, wordt gesteld in het rapport. Eerder al kreeg de Commissie het advies om een zo inclusief mogelijk leven lang leren-beleid te ontwikkelen waarbij de nadruk ligt op het ontwikkelen van ict-vaardigheden en digitale competenties. Ook onderzoek en innovatie spelen volgens de Commissie een belangrijke rol in het behalen van de doelstellingen. Daarom is afgesproken dat alle lidstaten in 2020 drie procent van het bbp investeren in R&D en innovatie. Zover zijn de meeste landen, inclusief ons land, overigens nog lang niet.

Nieuwe meetmethoden naar impact wetenschap

Wetenschapsontwikkeling vraagt wat financiering betreft om steeds scherpere keuzes te maken. Daarbij zijn de mogelijkheden om de economische effecten van die keuzes te meten, nog beperkt, maar het effect van wetenschapsinvesteringen is via opleiding, contractonderzoek en verschillende vormen van onderzoeksamenwerking wel steeds beter te meten. Ziehier de belangrijkste conclusies uit het rapport ‘Eieren voor het onderzoek’ van het Rathenau Instituut dat op verzoek van de Tweede Kamer is uitgebracht.

DEEL TWEEDE KAMER TEGEN ‘ONDERWIJS OP AFSTAND’
Een deel van de Tweede Kamer wil dat wettelijk wordt vastgelegd dat een leraar fysiek aanwezig moet zijn in de klas. Aanleiding is een uitspraak van de rechter die stelde dat het optreden van een leraar Duits die via Skype vragen van leerlingen beantwoordde, niet in strijd is met de wet. SP-Kamerlid Kwint riep het kabinet op om de wet hierop aan te passen zodat een leraar niet alleen de juiste onderwijsbevoegdheid op zak moet hebben, maar ook lijfelijk aanwezig moet zijn in de klas. Zijn motie kan op steun rekenen van PVV, GroenLinks, PvdA en SGP. Deze partijen zijn bang dat meer scholen dergelijke ‘creatieve’ oplossingen bedenken nu het lerarentekort steeds nijpender wordt.

Nederlandse lerares in finale 'beste docent ter wereld'
Daisy Mertens, lerares van basisschool De Vuurvogel in Helmond, is doorgedrongen tot de finale van de verkiezing van de beste docent ter wereld. Dat heeft de Varkey Foundation, de organisator van de Global Teacher Prize, bekendgemaakt. Eind maart wordt de winnaar bekendgemaakt. Mertens en de negen andere finalisten zijn gekozen uit meer dan tienduizend inzendingen uit 179 landen. Mertens won in 2016 de prijs voor de beste basisschooldocent in Nederland. De winnaar krijgt een bedrag van 1 miljoen dollar. Als Mertens wint, wil ze het geld onder meer gebruiken om haar stichting High5, waarmee ze kinderen stimuleert bij te dragen aan de verbetering van de onderwijskwaliteit, een impuls te geven.”

RECORDAANTAL INSCHRIJVINGEN IN HOGER ONDERWIJS

De instroom van studenten in het hbo is nog nooit zo hoog geweest als voor het collegejaar 2018-2019, meldt de Vereniging Hogescholen. Het aantal nieuwkomers nam met 3,4 procent toe tot 110.307 studenten. De groei van het aantal eerstejaars is in bijna alle sectoren van het hbo te zien zowel bij voltijd, deeltijd als duaal. De grootste toename was bij de pabo, daar meldden 4.755 studenten zich aan, 10,2 procent meer dan vorig jaar. De instroom in de sector gezondheidszorg, waar ook dringend behoefte is aan mensen, is in vier jaar tijd met maar liefst 27 procent toegenomen. Het afgelopen jaar waren er 13.034 nieuwkomers. Er staan in het lopende studiejaar in totaal 456.633 studenten ingeschreven bij een hbo-opleiding.

Ook bij de universiteiten was er sprake van instroomstijging. In het collegejaar 2018-2019 stonden 291.277 studenten aan Nederlandse universiteiten ingeschreven, 5,3 procent meer dan het jaar ervoor. Vooral de instroom vanuit het hbo valt op. Er stroomden 11.374 studenten uit het hbo in, een groei van 9,6 procent en een nieuw record. Van de eerstejaarsstudenten in het wo is inmiddels 19,2 procent uit het buitenland afkomstig.

Nederland scoort breed op citatiescores

Nederland stond in 2016 voor alle wetenschapsgebieden in de top-5 van landen met de hoogste citatiescore. Dat blijkt uit onderzoek van het Rathenau Instituut. De Nederlandse wetenschap heeft zich sinds 2003 het sterkst ontwikkeld op het gebied van Gezondheid, Gedrag & Maatschappij en Economie. In de wetenschapsgebieden Landbouw, Natuur en Techniek bleef de citatie-impact op niveau, maar verloor Nederland terrein op de Chinese wetenschap.

Minister zinspeelt op herinvoeren loting
Minister Van Engelshoven overweegt om loting weer in te voeren omdat decentrale selectie momenteel niet goed werkt. Dat bleek uit het Tweede Kamerdebat tijdens het Algemeen Overleg Toegankelijkheid. Van Engelshoven ging tijdens het debat onder andere in op recente onderzoeken over decentrale selectie. Daaruit blijkt dat bepaalde groepen, zoals mannen en studenten met een migratieachtergrond, onvoldoende in staat zijn om in aanmerking te komen voor een studie met selectiecriteria. De minister gaf aan dat zij vindt dat decentrale selectie niet optimaal werkt en komt binnenkort met een wetsvoorstel over toegankelijkheid.

Eerste havo-leerlingen doen eindexamen Chinees

Havisten doen dit schooljaar voor het eerst examen Chinees. Dat blijkt uit een overzicht van Nuffic. Nuffic ziet een trend in de toename van het aantal scholen en leerlingen die Chinees volgen. In totaal doen 196 leerlingen dit jaar eindexamen in dit vak, 182 vwo’ers en 14 havisten. In 2010 begon een proef met het vak Chinees op negen vo-scholen. Momenteel bieden tachtig vo-scholen het vak aan.

‘EERST ANDERS BELONEN, DAN PAS VOLLEDIG OPEN ACCESS’

Moet Plan S over open access een pas op de plaats maken, of moet de wetenschap nu juist doorpakken zodat wereldwijd open access de norm wordt? In de Utrechtse Jaarbeurs gingen wetenschappers met elkaar in discussie over de gevolgen van Plan S voor de publicatiecultuur binnen de Nederlandse wetenschap. De kritiek was zoals verwacht niet van de lucht. Zo zou Plan S ervoor zorgen dat jonge wetenschappers tussen wal en schip raken. Ook wordt gevreesd dat de zogenaamde society journals – tijdschriften van wetenschappelijke vakverenigingen – waar veel Nederlandse wetenschappers in publiceren niet mee kunnen doen met de open access-beweging. Nederland zou op deze manier minder aantrekkelijk worden voor buitenlands talent. De bijeenkomst werd in samenwerking met ZonMw, de organisatie voor gezondheidsonderzoek, georganiseerd. Voorzitter Geurts gaf bij de aftrap een voorschot op een andere manier van belonen en waarderen van wetenschappers: “Open access-beleid moeten we doen, maar het zorgt er ook voor dat we dan onderzoekers anders moeten belonen en waarderen. We moeten niet denken dat het hier alleen gaat over open access. Het is een veel grotere en bredere discussie die we met elkaar moeten voeren.”

Negende editie 4C/ID Gebruikersdag op 12 april in Nijmegen

Op vrijdag 12 april 2019 vindt in de Radboud Universiteit in Nijmegen de negende editie plaats van de 4C/ID Gebruikersdag voor onderwijsontwerpers. Het centrale thema luidt: zelfregulatie. De kosten bedragen honderd euro. In het ochtendprogramma bespreken Jeroen van Merriënboer en Anique de Bruin in twee interactieve keynotes de relatie tussen het thema en het ontwerpen van onderwijs met het 4C/ID-model. Vervolgens worden in twee ronden (interactieve) lezingen en intervisiesessies georganiseerd waar deelnemers met experts in gesprek gaan over de toepassing van het 4C/ID-model. Speciaal voor mensen die het 4C/ID-model nog niet goed kennen, wordt er een pre-conferentie georganiseerd op donderdag 11 april. De kosten hiervoor bedragen honderdvijftig euro. Tijdens de ‘beginnersworkshop’ leren deelnemers de uitgangspunten en onderdelen van het model, inclusief de bijbehorende ‘tien stappen’-methodiek. Meer info vindt u op de website.