Stefaan Ternier
Jeroen Storm

Ellen Rusman

Ternier is universitair docent en ontwikkelaar van het yOUplay-platform, Storm is interactiedesigner en Rusman isuniversitair hoofddocent, onderzoeker, interim programmaleider TELI en trekker van Seamless Learning. De auteurs zijn allen verbonden aan de Open Universiteit.

Reacties op dit artikel naar: stefaan.ternier@ou.nl

Op scholen leren leerlingen vaak in een formele context binnen een gestructureerde omgeving, bijvoorbeeld binnen de muren van een klaslokaal. Om leren in een niet-formele context te ondersteunen, heeft de Open Universiteit het mobiele gameplatform yOUplay ontwikkeld. Met de app van yOUplay kunnen lerenden activiteiten in hun context uitvoeren op hun mobiel. Die context kan locatie gebaseerd zijn, maar ook tijdsgebonden, zoals de simulatie van een crisissituatie, waarbij verschillende berichten elkaar opvolgen en spelers onder tijdsdruk beslissingen moeten nemen.

Aansprekende bibliotheek
Eén van de niet-formele contexten waarin geleerd kan worden, is de bibliotheek. De bibliotheekwereld staat momenteel voor grote uitdagingen. De drang tot vernieuwing is groot, want in een tijd waarin iedereen onbeperkte toegang tot informatie heeft, zoekt de bibliotheek naar nieuwe, innovatieve manieren om voor leden en de gemeenschap meerwaarde te creëren. Bibliotheken worden al jarenlang geconfronteerd met dalende aantallen volwassen bezoekers. Om de toekomst te kunnen trotseren, is het belangrijk dat bibliotheken nieuwe bezoekers - met name jongeren - gaan trekken. De vraag is hoe ze dat zodanig kunnen doen dat jongeren erdoor worden aangesproken.

In die geest ontstond in 2012 een eerste samenwerking tussen de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) en de Open Universiteit. De OBA wil een plek zijn waar mensen elkaar ontmoeten en daar is hun gebouw aan het Oosterdok ook volledig op ingericht. Zo is er een theater met 260 zitplaatsen en is de bovenste verdieping ingericht als restaurant. De OBA wordt regelmatig bezocht door scholen. In de oude opzet van dit schoolbezoek leidde een bibliothecaris groepjes leerlingen rond. Uit gesprekken met de OBA bleek dat die bibliothecarissen zich een beetje schaamden voor deze opzet. Ze vonden het niet activerend genoeg en hadden het gevoel dat leerlingen de rondleiding al snel saai vonden. Er werd daarom gezocht naar een manier van bibliotheekbezoek die meer aansloot bij de leefwereld van jongeren.

Speurtocht
Het eerste spel dat de OBA ontwikkelde met yOUplay, was een eenvoudige QR-code speurtocht. De game stuurde spelers naar verschillende plekken in de bibliotheek waar zij een filmpje konden starten door een QR-code in te scannen. Op die manier konden leerlingen op verschillende plekken in de bibliotheek filmpjes kijken over tal van onderwerpen, van sorteerrobot, radiostudio en theater tot het bibliotheekmuseum.
Opvallend aan deze aanpak was dat met de speurtocht een één-op-één vertaling gemaakt werd van het bestaande kennismakingsproces in de bibliotheek, alleen was in deze opzet de bibliothecaris die rondleidde en informatie verschafte ingeruild voor een mobieltje dat de informatie via filmpjes aanbood. Het voordeel van de QR-speurtocht was dat leerlingen zelfstandig en in hun eigen tempo de rondleiding konden doen, maar veel van de interactiemogelijkheden die yOUplay ondersteunt, werden op deze manier niet gebruikt.

Het is belangrijk dat nieuwe spelontwikkelaars in de praktijk aan de slag gaan met de technologie, omdat ze op die manier een idee kunnen uitproberen, zien wat de mogelijkheden zijn en hier vervolgens van leren. Op die manier, doen spelontwikkelaars belangrijke ervaringen en inzichten op. Echter, dat betekent ook dat er vaak veel voorkomende beginnersfouten gemaakt worden bij het maken van een mobiele game. Een eerste tip voor de nieuwe spelontwikkelaar is om nieuwe media ook op nieuwe manieren te gebruiken. Dit doe je bijvoorbeeld door leerlingen met taken aan het werk te zetten of door ze spelenderwijs zelf filmpjes te laten maken. In de eerste game van de OBA koos men ervoor om de uitleg van een bibliothecaris te vervangen en als video beschikbaar te stellen via het platform. Uit ervaring weten we echter dat zowel jongeren als ouderen weinig motivatie tonen om via een mobiel lange teksten te lezen of video’s te bekijken. Zo zien we in de praktijk dat spelers vaak video’s doorspoelen om snel verder te kunnen met het spel.