Danae Bodewes

Jacqueline van Swet

Marian Thunnissen

Bodewes is onderzoeker bij het Fontys Lectoraat Business Entrepreneurship. Van Swet is oud-lector bij het Fontys Lectoraat Leerkracht in Samenwerken en Thunnissen is lector Dynamische Talentinterventies.

Reacties op dit artikel naar: danae.bodewes@fontys.nl

We staan aan het begin van de vierde industriële revolutie, gekenmerkt door ongekende technologische ontwikkelingen. Die bieden vele mogelijkheden en nieuwe uitdagingen waar bedrijven, publieke instellingen, overheden en individuen op een adaptieve wijze mee om moeten kunnen gaan (WEF 2016). Aan het onderwijs wordt een belangrijke taak toegedicht in het ontwikkelen van future skills bij leerlingen en studenten, zodat de professional van de toekomst goed voorbereid is op het (werkzame) leven (Van der Molen & Kirschner, 2017; Meijer, 2017). Ondanks ruim draagvlak voor de ontwikkeling van future skills, worstelt het hbo met de vraag hoe het studenten hierbij optimaal kan ondersteunen. Duidelijk is dat het huidige systeem voor onderwijs en ontwikkeling niet meer vanzelfsprekend past bij de toekomstige behoefte.

Onderzoeksopzet
In dit onderzoek zijn aan stakeholders van Fontys Hogescholen open vragen gesteld over welke future skills zij belangrijk vinden voor de professional van de toekomst, op welke wijze ze het beste ontwikkeld kunnen worden, en tegen welke knelpunten men in de praktijk aanloopt wat betreft de ontwikkeling en benutting van future skills. Omdat we benieuwd waren naar de meningen, verwachtingen en zorgen die stakeholders hebben over de ontwikkeling van future skills, hebben we gekozen voor een bottom up, inventariserend onderzoek. We nodigden daartoe vertegenwoordigers van de volgende groepen uit voor semi-gestructureerde (groep)interviews: Fontysstudenten (7), Fontysmedewerkers (30) en externe stakeholders (38). In box 1 de deelvragen die tijdens de interviews aan de orde kwamen.

Deelvragen
1. Wat zijn de belangrijkste vaardigheden die mensen nodig hebben om zich een leven lang te kunnen blijven ontwikkelen? Focus op 2030; wat iemand dan nodig heeft.
2. Welke leer- en werkomgeving is nodig voor ontwikkeling en benutting van dergelijke vaardigheden?
3. Welke knelpunten en uitdagingen kun je daarbij tegenkomen?

Box 1 Deelvragen zoals gebruikt tijdens de (groep)interviews.

Elk interview startte met een individuele schrijfronde waarbij elke deelnemer op Post-its per deelvraag zijn of haar antwoorden schreef (zie afbeelding 1). Vervolgens werden deze door de respondenten toegelicht en gezamenlijk geclusterd. Juist het onderlinge gesprek hierover leverde verdieping en rijke antwoorden op. Alle interviews werden op audio opgenomen, uitgeschreven en aan de respondenten toegestuurd voor aanvullingen of wijzigingen.

Afbeelding 1: De belangrijkste future skills volgens studenten van de Fontys Leraren Opleidingen in Tilburg en Sittard.